\r\n\r\nبه گزارش بورس‌خبر به نقل از ایرنا، شدت مصرف انرژی در کشور بسیار بالا است. سالانه معادل ۵۰۰ میلیون بشکه نفت خام با ارزش ۲۵ میلیارد دلار در کشور هدر می‌رود که ظرفیت  بهینه‌سازی ۵۰ درصد از آن در کشور وجود دارد.\r\n\r\nیکی از مشکلات جدی در حوزه انرژی در سال‌های اخیر، تمرکز بیشتر روی عرضه به جای تقاضا بوده است. در ۲۰ سال اخیر که برنامه‌های توسعه‌ای بیشتر در کشور اجرا شده، تمام برنامه‌های توسعه‌ای به جای مدیریت تقاضا بر تولید و عرضه انرژی تمرکز داشته است.\r\n\r\nاین باعث شده ایران شدت مصرف انرژی بالایی در مقایسه با میانگین جهانی داشته باشد و این در حالی است که ایران اقلیم معتدلی دارد اما جزو ۱۰ کشور بالای مصرف‌کننده انرژی است.\r\n\r\nاین موضوع ظرفیت بالایی را در بهینه‌سازی ایجاد می‌کند. توپ این موضوع نیز در زمین دولت است و دولت بدون آنکه بخواهد با مردم عادی و ۸۰ میلیون جمعیت درگیر شود با اصلاح ساختاری که در چرخه تولید، توزیع و انتقال ایجاد می‌شود، و عمدتا اصلاح رابطه مالی با مصرف‌کنندگان کلان انرژی است می‌تواند بخش قابل توجهی از این ظرفیت را آزاد کند.\r\n\r\nاز افزایش راندمان نیروگاه تا کاهش اتلاف در شبکه برق و گاز و فرآورش نفت و گاز از جمله اقداماتی است که دولت بدون درگیر شدن با مصرف‌کننده نهایی می‌تواند در زمینه بهینه‌سازی اجرا کند.\r\n\r\nدر واقع پایین بودن راندمان (بازدهی) نیروگاه‌های تولید برق باعث افزایش مصرف سوخت شده است. راندمان نیروگاه‌ها در ایران بسیار پایین است و به طور میانگین با سوخت‌رسانی ۱۰۰ درصدی با استفاده از گاز ۴۰ درصد برآورد می‌شود. البته این عدد برای نیروگاه‌های سیکل ترکیبی بیشتر است و به بالای ۵۰ درصد می‌رسد و در برخی نیروگاه‌های حرارتی بازدهی تا حدود ۲۰ درصد پایین می‌آید.\r\n\r\nراندمان پایین نیروگاه‌ها در کشور باعث شده تا تولید میزان مشخصی برق در قبال سوزاندن سوخت بیشتر محقق شود.\r\n\r\nدر واقع نیروگاه‌ها اگر با بازدهی بالاتری کار کنند مصرف سوخت نیز پایین می‌آید و از همین رو حتی با وجود محدودیت تامین گاز که به دلیل بدمصرفی در بخش خانگی رخ می‌دهد، بازهم نیاز کمتری به سوخت مایع خواهند داشت.\r\n\r\nاما چرا نیروگاه‌های ایران به دنبال افزایش بازدهی خود نیستند و همواره سوخت بیشتری را برای تولید برق طلب می‌کنند؟\r\n\r\nپاسخ این سوال را باید در قیمت پایین سوخت نیروگاه‌ها جستجو کرد.\r\n\r\nطبق تبصره ۱۴ قانون بودجه سال جاری، قیمت گاز برای تحویل به نیروگاه‌ها معادل ۱۰۰ ریال است که به وزارت نیرو پرداخت می‌شود و شرکت گاز تنها قبضی را صادر می‌کند تا این مبلغ به حساب وزارت نیرو واریز شود. بنابراین از این محل وزارت نفت و شرکت ملی گاز درآمدی ندارد.\r\n\r\nدر مقابل، بر اساس قانون بودجه از سازمان هدفمندی به ازای هر مترمکعب گاز تحویلی به نیروگاه‌ها، ۷۰ تومان حق‌العمل به شرکت ملی گاز پرداخت می‌شود.\r\n\r\nنگاهی به این اعداد نشان می‌دهد که نیروگاه‌ها تقریبا گاز را به قیمت رایگان از وزارت نفت تحویل می‌گیرند و همین موضوع یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم توجه به افزایش راندمان نیروگاه‌ها است.\r\n\r\nدر واقع با توجه به ارزانی گاز و یا سوخت مایع جایگزین برای نیروگاه‌ها، توجه به افزایش بازدهی دور از انتظار است.\r\n\r\nاگرچه قیمت سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها بسیار پایین است اما قیمت گاز تحویلی به  سیمان نیز در مقایسه با قیمت خوراک پتروشیمی‌ها ارزان بوده و معادل ۱۰ درصد قیمت خوراک پتروشیمی‌ها است.\r\n\r\nفولادی‌ها نیز به ازای هر مترمکعب گاز ۳۰ درصد قیمت خوراک پتروشیمی‌ها را پرداخت می‌کنند.\r\n\r\nبا توجه به فرمول خوراک پتروشیمی‌ها که توسط معاونت برنامه‌ریزی شرکت ملی نفت تعیین و به شرکت ملی گاز ابلاغ می‌شود، آخرین قیمت اعلام شده مربوط به مهرماه سال جاری است که قیمت هر مترمکعب گاز برای خوراک پتروشیمی‌ها ۵ هزار و ۷۰ تومان اعلام شده است.\r\n\r\nاین در حالی است که نیروگاه‌ها ۳۱ درصد از گاز تولیدی کشور را مصرف می‌کنند و سهم پتروشیمی‌ها تنها ۱۰ درصد است.\r\n\r\nدر مقابل اما آنگونه که معاون وزیر نفت اعلام کرده، صادرات محصولات پتروشیمی تا پایان امسال ۱۴ میلیارد دلار ارزآوری برای کشور خواهد داشت. این در حالی است که پتروشیمی‌ها به دلایل مختلف از جمله کمبود خوراک با تمام ظرفیت خود کار نمی‌کنند.\r\n\r\nبنابراین افزایش راندمان نیروگاه‌ها و اختصاص گاز بیشتر به خوراک پتروشیمی‌ها می‌تواند علاوه بر ایجاد ارزش‌افزوده، ارزآوری برای کشور به همراه داشته باشد.\r\n\r\nبر اساس آمار شرکت ملی گاز ایران، از ابتدای سال جاری تاکنون ۶۱ میلیارد مترمکعب گاز به نیروگاه‌ها تحویل شده است. بنابراین اگر تنها ۱۰ درصد در مصرف گاز نیروگاه‌ها صرفه‌جویی شود و مصرف گاز در این بخش بهینه شود، بیش از ۶ میلیارد مترمکعب گاز آزاد خواهد شد که می‌تواند در بخش‌های مولد تزریق شود.\r\n\r\nپتروشیمی‌ها در سال جاری به طور میانگین حدود ۶۰ میلیون مترمکعب گاز در روز دریافت کرده‌اند که این رقم در زمستان محدودتر شده است.\r\n\r\nاگر کاهش ۱۰ درصدی مصرف گاز در نیروگاه‌ها اتفاق بیافتد، حدود ۲۰ میلیون مترمکعب گاز بیشتری برای تحویل به پتروشیمی‌ها به عنوان خوراک آزاد خواهد شد.\r\n\r\nاین اقدام با اجرای سیاست‌های قیمتی که در بودجه سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی شده آغاز خواهد شد. زیرا تجربه جریمه مشترکان پرمصرف در بخش خانگی از کاهش ۵۰ درصدی مصرف حکایت دارد.\r\n\r\n