مهشید عبادی، بورس خبر؛ به صورت کلی، سرانه تولید ناخالص داخلی در سطح جهان در سال های اخیر افزایش محسوسی داشته تا جایی که متوسط جهانی این شاخص در سال ۲۰۱۸ در مقایسه با سال ۱۸۲۰ بیش از ۱۵ برابر بیشتر شده است.

پژوهشکده‌ی آمار از سال ۱۳۹۷ به قیمت ثابت در آوردن حساب‌های منطقه‌ای را در دستور کار خود قرار داد و به عنوان پایلوت حساب‌های جاری استان‌های آذربایجان شرقی، زنجان و خوزستان را تبدیل به قیمت ثابت کرد که بعدها این مطالعات مبنایی برای محاسبه قیمت ثابت استان‌ها برای مرکز آمار ایران گردید.

علاوه‌بر این که پژوهشکده‌ی آمار از سال ۱۳۹۹ پیش‌بینی رشد اقتصادی و همچنین رشد بخش‌های ۱۵گانه اقتصادی به تفکیک فصول ۴ گانه را در دستور کار خود قرار داد، این امکان برای مرکز آمار ایران فراهم شد که بر اساس رشد اقتصادی سال ۱۴۰۰ و به‌ کارگیری تکنیک‌های آماری مبادرت به برآورد حساب تولید استان‌های کشور برای سال‌های ۱۳۹۸-۱۴۰۰ به قیمت‌های جاری و ثابت نماید.

در مطالعه‌ی حاضر ضمن جمع‌بندی نتایج حساب‌های تولید ۳۱ استان و کل کشور به قیمت‌های جاری و ثابت و انجام محاسبات مربوط به ساختار اقتصادی تک‌تک استان‌ها و همچنین محاسبات مربوط به سهم هر استان در ارزش افزوده بخش‌های مختلف اقتصادی و GDP کل کشور، سعی گردید تحلیلی جامع از وضعیت اقتصادی استان‌ها از نظر تولید و نقش و سهم هر کدام از آن‌ها در کل کشور به تفکیک بخش‌های مختلف ارائه شود.

آمارهای بانک جهانی نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی ایران کاهش یافته اما آمارهای صندوق بین‌المللی پول نشان‌دهنده افزایش تولید ناخالص داخلی است.
 دلیل این تفاوت را باید در نرخ چندگانه ارز جست‌وجو کرد که علاوه بر همه مشکلات داخلی، سازمان‌های بین‌المللی را نیز در محاسبه تولید ناخالص داخلی دچار اشتباه کرده است.
کارشناسان اقتصادی با مراجعه به منابعی همچون صندوق بین‌المللی پول و بررسی آمارهای به‌روز نشان دادند که اگر تولید ناخالص داخلی(GDP) را به‌عنوان شاخصی برای مقایسه در نظر بگیریم، ایران بیست و دومین اقتصاد بزرگ دنیا خواهد بود.

حمید آذرمند پژوهشگر اقتصادی در یادداشتی نوشت: مقایسه‌ای بین ارزش دلاری تولید ناخالص داخلی ایران در دو مرجع آماری بین‌المللی یعنی بانک جهانی و صندوق‌ بین‌المللی پول انجام داده است.
 بر این اساس، آمارهای اعلام شده این دو روندهایی کاملاً متفاوت را نشان می‌دهد.

براساس محاسبات صندوق بین‌المللی پول، تولید ناخالص داخلی ایران به قیمت جاری در سال ۲۰۲۰ برابر با ۶۳۶ میلیارد دلار بوده و این به معنای افزایش ۴۳ درصدی تولید ناخالص داخلی در سه سال گذشته است.
اما همین شاخص توسط بانک جهانی حدود ۱۹۲ میلیارد دلار اعلام شده و بر این اساس تولید ناخالص داخلی ایران در سه سال گذشته ۵۷ درصد کاهش یافته است.
چرا با وجود اینکه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، آمارهای خود را از مراکز رسمی داخلی دریافت می‌کنند، شاهد اختلاف اعداد و ارقام اعلامی آنها هستیم؟

ارز چند نرخی سازمان‌های بین‌المللی را گمراه کرد، آذرمند دلیل این اختلاف آماری را نظام چند نرخی ارز عنوان و در یادداشت خود تصریح کرده:
​​​​​صندوق بین‌المللی پول، از نرخ ارز رسمی (۴۲۰۰ تومان) و بانک جهانی از نرخ ارز آزاد استفاده کرده و بدیهی است که هر دو شیوه با خطا همراه است. اختلاف بین برآورد صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ و همچنین در سال‌های ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مشاهده می‌شود که ناشی از نظام چند نرخی ارز و استناد مراجع یادشده به یکی از دو نرخ رسمی یا نرخ آزاد است. به میزانی که فاصله نرخ ارز رسمی و آزاد افزایش یافته، خطای محاسبه نیز بیشتر شده است. شیوه درست محاسبه معادل دلاری GDP، استفاده از نرخ ارز مؤثر و لحاظ کردن نرخ‌های مختلف بر حسب سهم آنها از بازار است.