رمزارزها مسیر خروج دلار از کشورند یا راه ورود؟
فرشاد عزیزی| تحلیلگر اقتصادی\r\n\r\nاین روزها که جو بازار رمزارزها (cryptocurrency market) در کشور ما داغ شده، مثل همیشه و مثل اغلب موضوعات پیشروانه یا بهتر بگوییم فناورانه دیگر، آنچه در فضای رسمی کشور می‌بینیم با آن چیزی که در زیر پوست شهر جریان دارد زمین تا آسمان متفاوت است.\r\n\r\nبعد از سقوط شاخص کل بورس و افت قیمت تقریباً همۀ نمادهای حاضر در بورس داخلی، کم کم نگاه مردم به سمت خروج از این بازار جلب شد. آنها که توانسته بودند زودتر یا به هر ترتیبی پول‌های خود را از صف‌های فروش خارج کنند به دنبال بازارهای موازی برای جبران سودهای از دست رفتۀ خود می‌گشتند. اما دیگر بازار خودرو و مسکن جوابگو نبود. این دو بازار تا پایان رشد نجومی بورس، توانسته بودند خود را همپای این بازار بالا بکشند. اما وقتی دیدند خبری از رشد قیمت خودرو و ملک نیست، دنبال بازار دیگری بودند که ناگهان از این سو و آن سو، نام بیت‌کوین و ارز دیجیتال را شنیدند.\r\n\r\nکم کم هجوم ریال به صرافی‌های داخلی رمزارزها شروع شد. بعضی‌ها همانجا ریال‌شان را به ارز مقصد تبدیل کردند. بعضی دیگر هم ریال را به ابتدا به USDT و سپس با آن از طریق صرافی‌های خارجی، ارز مورد نظر خود را خریدند.\r\n\r\nآنقدر سرعت این شیفت و انتقال از بازار داخلی به بازار خارجی زیاد بود که کم کم صدای مسئولان حوزه‌های مالی، پولی و فناورانه کشور درآمد. اهالی بورس از خروج ارز از کشور گفتند. این مسئله باعث شد تا مسئولان رسمی هم به میدان بیایند و علیه رمزارزها موضع بگیرند. کم کم بحث رگولاتوری و تنظیم مقررات مطرح شد. بحث به مجلس رفت. گفته شد باید جلو فعالیت صرافی‌های داخلی را گرفت. بعدش گفتند باید فعالیت درگاه‌های پرداخت صرافی‌های داخلی رمزارزها را متوقف کرد.\r\n\r\nهمۀ مخالفان روی یک چیز وحدت نظر دارند؛ «بازار رمزارزها موجب خروج ارز از کشور می‌شود». منظورشان از ارز همان دلار است. اما آیا این گزاره اصلاً گزارۀ درستی است؟ آیا می‌تواند چنین گزاره‌ای مبنای تصمیم‌گیری دولت و مجلس باشد؟ توضیح می‌دهم.\r\n\r\nشما وقتی می‌خواهید وارد بازار رمزارزها یا همان عبارت مصطلحِ ارز دیجیتال شوید، باید ریال خود را به ارز مقصد تبدیل کنید. عملاً انگار دلار را از اقتصاد داخل به فضای خارج از اقتصاد ایران هدایت کرده‌اید. این یک آسیب برای اقتصاد داخلی ماست؛ اقتصادی که آوردۀ دلاری ناچیزی هم دارد. تا اینجای کار حرف درستی بیان شده. اما آیا کسانی که از این بازار صحبت می‌کنند، مختصات آن را هم می‌شناسند؟\r\n\r\nعزیزانی که تا حداکثر دو سه ماه پیش وارد بازار شده‌اند، توانسته‌اند سودهای چند صد درصدی از این بازار بگیرند. یعنی مثلاً 100 دلار به این بازار وارد کرده‌اند و بعضاً توانسته‌اند به 1000 دلار درآمد برسند. گرچه این وضعیت همه نیست و بیشتر در مورد قدیمی‌های بازار مصداق دارد که البته در مورد آنها این سود 10 برابری، حتی به 100 برابر هم می‌رسد. حال اگر سرمایه‌گذار ایرانی در بازار رمزارزها، 100 دلار خود را –فرض می‌کنیم بیش از این نتواند سودآوری داشته باشد- به لااقل به 101 دلار افزایش دهد، سود و اصل سرمایۀ دلاری خود را به کجا می‌برد؟ آنجا که دپو نمی‌کند. بالاخره دوست دارد با آن سود بدست آمده، یا کالایی بخرد یا در جای دیگری سرمایه‌گذاری کند. پس مقصد کجاست؟ اقتصاد ایران.\r\n\r\nالبته این صحبت‌ها در یک بازار بولیش و گاوی مصداق دارد و سرمایه‌گذاران باید بدانند که این مسیر، پر از پایین و بالاست و یک بازار گاوی بالاخره به یک بازار ساید (یک‌نواخت) یا یک بازار خرسی (نزولی) منتهی خواهد شد. پس باید با مدیریت سرمایه، کم کم سودهای خود را خارج کنند. بازار خرسی با یک خبر رسمی ظهور نمی‌کند. چند روز بازار منفی می‌شود و تا بخواهی بجنبی، 50 درصد یا حتی کل سودتان از دست رفته. اما شما هنوز در بازار می‌مانید بلکه روند، دوباره صعودی شود تا سودها برگردند. غافل از اینکه با ادامۀ روند نزولی، اصل پول شما هم ارزشش کمتر می‌شود. خلاصه اینکه این بازار بسیار خطرناک است؛ بازاری که دامنۀ نوسان ندارد و در یک روز می‌تواند از منفی 20 درصد به مثبت 30 درصد یا بالعکس نوسان کند.\r\n\r\nاین چند خطی که نوشته شد برای بیان این نکته بود که بازار رمزارزها می‌تواند به جای یک تهدید، مسیری برای درآمدزایی ارزی کشور باشد؛ چه از مسیر سرمایه‌گذاری و چه از راه ماینینگ. دنیای آینده، دنیای کریپتو است و گریزی هم از این مسیر نیست. فقط باید کشور و قوانین فعلی را با فناوری‌های جدید مالی تطبیق داد تا هم برای اقتصاد ایران درآمدزایی ارزی ایجاد شود و هم جلو تقلب، سرقت و انواع و اقسام کلاهبرداری‌های رایج دنیای رمزارزها گرفته شود. گرچه منظور از این تطبیق دادن، صدور و وضع قوانین محدودکننده نیست؛ بلکه منظور، وضع قوانین و مقررات همراهی‌کننده و نظارت‌مآبانه است تا مردم و اقتصاد کشور، زیان کمتری در این بازار داشته باشند.\r\n\r\n